Montaż geomat

Aby geomaty lub geosiatki spełniły oczekiwania i działały tak, jak powinny, należy przestrzegać zasad następujących kroków montażu.

Przygotowanie podłoża

Wyrównanie zagłębień, wybrzuszeń, kolein itp. + oczyszczenie z kamieni, drewna, trawy itp. Skarpę należy najpierw wyrównać do pożądanego kształtu.

Humusowanie

Jeśli jest to konieczne, co jest typowe dla skarp w wykopach lub skarp z urobku i nasypów. Na powierzchni rozprowadza się min. 50–75 mm warstwy urodzajnej gleby. Jej ilość zależy od rodzaju gruntu, równomierności podłoża i rodzaju roślinności. W przypadku mat trójwymiarowych wykonuje się humusowanie o grubości zmniejszonej o wysokość maty. Np. w przypadku geomaty Trinter o ok. 25 mm.

Zazielenianie

Następnie skarpę obsiewa się nasionami trawy lub obsadza większą roślinnością (wyrośnięte krzewy lub drzewa). Zieleń w małych pojemnikach (doniczkach), np. P9 do P13, sadzi się dopiero po ułożeniu maty/siatki przeciwerozyjnej – patrz dalej. W przypadku trójwymiarowych geomat, np. Trinter, nasiona trawy wysiewa się dopiero po montażu geomaty (patrz krok „Humusowanie trójwymiarowych geomat”).

Rowy kotwiące

Na górnej i dolnej krawędzi skarpy należy wykonać rowy kotwiące o minimalnej głębokości 200 mm i szerokości 150–250 mm. Odległość górnego rowka od krawędzi skarpy powinna wynosić co najmniej 300 mm. U podnóża skarpy rowek można połączyć bezpośrednio z terenem.

Rozwinięcie maty lub siatki

Matę lub siatkę układa się wzdłuż spadku, czyli od górnej części skarpy w dół.

Na obu końcach należy pozostawić wystarczającą długość rolki do zakotwienia w rowkach kotwiących. Sąsiednie rolki muszą być ułożone z zakładem co najmniej 100 mm. W przypadku nasadzeń krzewów wykonuje się nacięcie w macie i roślinę przeciąga przez otwór.

Odstające krawędzie należy dodatkowo zakotwić. Maty rozwija się tak, aby właściwa strona była skierowana do podłoża (jeśli wymaga tego charakter wyrobu). Muszą mieć bezpośredni kontakt z gruntem. Jeśli mata lub siatka sięga pod poziom wody, należy obniżyć poziom wody poniżej najniższego miejsca, na którym leży geomata.

Zakłady:

• Pas górny na pas dolny (podobnie jak dachówki)
• W ciekach wodnych układać pasy przeciwnie do kierunku przepływu tak, aby płynąca woda nie podciekała pod kolejny pas.
• Dotyczy to także skarp obciążanych wiatrami wiejącymi z kierunku dominującego.

Kotwienie geomat i siatek do podłoża

Do mocowania maty stosuje się kołki drewniane lub stalowe o długości od 200 do 300 mm.

Gleba	Żwirowa, piaszczysta	Piaszczysto-gliniasta	Gliniasta, ilasta
Długość kołka w mm	200	200–300	300

 

Wzdłuż krawędzi rolek oraz w miejscach zakładów kotwi się w odstępach 1–1,5 m. Kotwienie na powierzchni zależy od nachylenia skarpy – na stromych skarpach zaleca się rozstaw około 1 m, na łagodniejszych do 2 m. Na koniec zasypuje się rowy kotwiące.

Schemat zalecanego rozmieszczenia elementów kotwiących dla różnych nachyleń skarp oraz dla miejsc z wodą płynącą:

Humusowanie trójwymiarowych geomat

Ziemia z nasionami trawy tak, aby wypełnić wewnętrzną strukturę trójwymiarowej geomaty (np.Trinter). W przypadku mat i siatek płaskich tego kroku się nie wykonuje.

Ściółkowanie

Jeśli w założeniach lub projekcie zagospodarowania powierzchni z nasadzeniami krzewów lub inną większą roślinnością przewidziano dodatkowe ściółkowanie, np. korą, zrębkami lub innym materiałem naturalnym, wykonuje się je dopiero po posadzeniu zieleni. Powierzchni z darnią się nie ściółkuje. Na skarpach o nachyleniu większym niż ok. 30° warto zainstalować jako ochronę przed zsuwaniem się ściółki poziomy element oporowy, np. deski, okrąglaki itp.

Przerywacze przepływu

Na stromych i długich skarpach dochodzi do szybkiego spływu wody, zwłaszcza podczas intensywnych opadów. Aby spowolnić przepływ i rozproszyć energię wody, na takich skarpach montuje się poziomo walce kokosowe jako przerywacze przepływu. Walce zapobiegają skoncentrowanemu spływowi powierzchniowemu poprzez nieprzekraczanie dopuszczalnej długości skarpy.

Maksymalna zalecana odległość wałców kokosowych wzdłuż spadku w zależności od nachylenia skarpy:

Nachylenie skarpy	1:4	1:3	1:2	1:1
Maks. odległość	12	9	6	3

Walce kokosowe układa się ciasno obok siebie (na styk). Kotwi się je najczęściej kołkami drewnianymi (ewentualnie metalowymi) o długości 50–75 cm (w zależności od średnicy wałka), w odstępach 1,2–1,5 m.

Dla większej stabilności wałki mocuje się do kołków sznurem lub drutem. Po pierwszych deszczach warto skontrolować pewność kotwienia i w razie przesunięcia wałka dołożyć kołki.

Montaż stalowych geosiatek

Dobór odpowiedniej geosiatki, sposób wykonania i liczba elementów kotwiących powinny zostać określone w projekcie zabezpieczenia skarpy. Należy usunąć luźne kamienie, które mogą stanowić zagrożenie nie tylko dla przestrzeni pod skarpą, ale także dla osób wykonujących montaż.

Same siatki w rolkach ważą 150 kg i więcej, dlatego ich montaż nie obejdzie się bez mechanizacji. W masywie skalnym wierci się otwory pod kotwy, które osadza się metodą iniekcji (mieszanka cementowa) w celu trwałego zamocowania.

Siatkę napina się za pomocą lin naciągowych i specjalnych zacisków. Wykonuje się kontrolę wszystkich połączeń i kotew. Montaż stalowych siatek to więc nie tylko „przymocować siatkę do skały”. To złożony proces obejmujący wiedzę geotechniczną, specjalistyczne maszyny i procedury bezpieczeństwa, dlatego wykonują go firmy certyfikowane.

Najczęstsze błędy przy montażu geomat

Nieprzestrzeganie zalecanych zasad montażu spowoduje, że geomaty lub geosiatki nie będą spełniały swojej funkcji. Podczas układania należy więc stosować się do procedury montażu określonej przez producenta lub dostawcę, ewentualnie skonsultować się ze specjalistą.

Nieprzygotowane podłoże

Układanie mat lub siatek na nieprzygotowanym terenie jest poważnym błędem. Jeśli na skarpie pozostaną kamienie, gałęzie, nierówności lub kupki chwastów, mata nie przylgnie do podłoża. Powstają puste przestrzenie, do których wnika woda, co prowadzi do wypłukiwania gruntu pod matą. Prawidłowa procedura to powierzchniowe wyrównanie skarpy, usunięcie roślinności i wypełnienie zagłębień gruntem.

Źle dobrana ochrona przeciwerozyjna

Rodzaj powierzchniowej ochrony przeciwerozyjnej należy dobierać według nachylenia skarpy, rodzaju gruntu i wymaganej trwałości. Częstym błędem jest wybór tańszej maty przeznaczonej na łagodne skarpy na terenie o nachyleniu np. 50°. Takie rozwiązanie zawiedzie podczas pierwszych opadów. Przed wyborem trzeba znać parametry skarpy i zdecydować się między materiałami naturalnymi a syntetycznymi.

Błędny sposób układania

Maty i siatki należy układać wzdłuż spadku (kierunek, w którym spływa woda), a nie wzdłuż poziomic. Układanie wzdłuż poziomic co prawda oszczędza materiał, ale powoduje podciekanie wody, erozję i utratę funkcji przeciwerozyjnej.

Niewystarczające kotwienie

Kotwienie jest kluczowe dla skuteczności ochrony. Jeśli nachylenie skarpy jest duże, potrzebna jest większa liczba kotew. Słabe kotwienie prowadzi do podnoszenia się mat podczas deszczu i wiatru, podciekania wody pod materiał i rozrastania się chwastów. Zaleca się równomierne rozmieszczenie kotew na całej powierzchni, w tym kotwienie w koronie i u podnóża skarpy.

Zbyt rzadka roślinność

Roślinność jest niezbędna do długotrwałego wzmocnienia skarpy. Przy zbyt rzadkich nasadzeniach powstają gołe miejsca, które pozostają podatne na erozję i zarastają chwastami. Gęstość nasadzeń zależy od nachylenia skarpy – np. dla 40–45° zaleca się co najmniej 4 rośliny na m².